Czerwony młoteczek – Dorota Kotas – recenzja

Uwaga: w niniejszym tekście występują słowa powszechnie uznawane za wulgarne.

„To jak mam zacząć? Nie wiem, może bardziej miło, jakoś żeby nie obrażać ludzi i żeby się nie zniechęcili. Ale ja chcę, żeby byli zniechęceni i żeby zostali bez przymusu tylko ci zdecydowani, ci, co naprawdę chcą tu zostać, a innym przypadkowym osobom, które nie mają szansy mnie zrozumieć, tym zbyt głupim, poddającym ocenie, maniakom wkładania ludzi szuflą do szuflady, z miejsca mówię: wypierdalać.”

Czerwony młoteczek, Dorota Kotas, Wydawnictwo Cyranka, 2023, s. 8.

Jeśli Narratorka [umownie zwana Ester] nie wie jak zacząć, to może ja to uczynię: zacznę więc od tego, że trudno byłoby mi zrozumieć zawarte w książce przesłanie, skoro dopiero jestem na ósmej stronie. Nie wiem też, czy nie jestem na nie zbyt głupi [a być może jestem], ale postanawiam – choćby z recenzenckiego obowiązku – „nie wypierdalać”. [a tak poza tym, to na stronie 142, Narratorka stwierdza, że będzie dobrze, jeśli zrozumie ją choć jedna osoba na dziesięć].

Przejdźmy dalej.

MĘŻCZYŹNI I INNE NIESZCZĘŚCIA

Ester nie nienawidzi mężczyzn. Przynajmniej tak twierdzi. Czerwony młoteczek jednak temu przeczy. Bo, jeśli jest się mężczyzną [„męskość” to dla Ester ideologia, patrz s. 9; „płeć” też, patrz s. 83; a rolę kobiety […] wymyślił tabun starych dziadów (s. 113)], to jest się właściwie odpowiedzialnym za wszystko, co złe – np. kapitalizm. [Nie ma kapitalizmu, nie ma mężczyzn, czytamy na 10 stronie]. Rozumiem, że w społeczeństwach opartych na socjalizmie, mężczyźni nie istnieją? Albo w społeczeństwach pierwotnych? Albo, że kobiety nie mogą brać udziału w kapitalizmie?

Winny jest też patriarchat: Cały patriarchat. Skażenie biologiczne atmosfery [s. 11]. Ester może słuchać jedynie osób, które nie są nim skażone. A są to według niej […] głosy kobiet albo osób, które nie są mężczyznami. Gardzę inną perspektywą [s. 11].

Teraz kwestia ciąży. Zapnijcie pasy. Zdaniem Narratorki, za to że to w ciele kobiety rozwija się dziecko, też odpowiadają mężczyźni [sic!]:

„Drugie ciało trafia się tylko kobietom. Nigdy nie zrozumiem tej zasady. Zawsze będę się opowiadać za zniesieniem wszelkiej dyskryminacji. Niestety o utrzymaniu dyskryminacji najczęściej także decydują tak zwani mężczyźni – nawet jeżeli udają, że to nie ich wina albo że jest im przykro.”

Czerwony młoteczek, Dorota Kotas, Wydawnictwo Cyranka, 2023, s. 80.

[Narratorko, jeśli nadal nie rozumiesz tej zasady, odsyłam do książek, trochę ich na ten temat powstało. I – o dziwo – nawet napisanych przez kobiety]

Poza tym, Ester nie lubi dzieci [patrz s. 6], a w szczególności chłopców: Ja natomiast nie potrafię znieść nawet zapachu dorastających chłopców. Wzbierają we mnie rzygi, kiedy jesteśmy w tym samym pomieszczeniu, a oni są po WF-ie i śmierdzą potem [s. 88].

Ponadto, sam czas jako taki to dla Ester też sztuczny konstrukt, chora ideologia [patrz s. 143]. Ech…

PRZECIWKO RODZINIE

Według Ester, stawianie rodziny jako podstawowej komórki społecznej to wymysł wpajany przez edukację [patrz s. 10]. Wypowiem się więc może jako socjolog [którym jestem z wykształcenia]. Rodzina jest podstawową komórką społeczną, czy się szanownej Narratorce to podoba, czy nie. To bezapelacyjny fakt. I będzie on faktem, dopóki większość dzieci będzie się rodzić w rodzinach [i dopóki to właśnie w rodzinie dzieci będą mogły być wychowywane w sposób najbardziej optymalny]. Po prostu nic lepszego jeszcze nie wymyślono… chociaż, chwila – Ester ma pomysł! Taki trochę z Państwa Platona, który zaczyna się na stronie 129 [po „#”] i tak sobie trwa, aż do strony 131, w której pada stwierdzenie, że bezwarunkowa miłość rodziców do dzieci i dzieci do rodziców to… mit [sic!]. „Mit”? Czyli, że jak, jest gdzieś na górze Olimp, i ludzie znają ją tylko z podań? Że taki rodzaj miłości zdarzał się tylko bogom i półbogom z czasów antycznych!? Co za bzdura…

PRZECIWKO HUMANIZMOWI

Ester odwołuje się także do Virginii Woolf czy Sylvii Plath […] do których feminatywu surowo zakazuję przyjebywać się z tego miejsca [s. 11]. Otóż, Narratorko, twórczość tamtych dwóch Pań łączy przede wszystkim GŁĘBOKI HUMANIZM i szacunek dla drugiego człowieka [tak się składa, że zarówno Woolf jak i Plath czytałem]. W Czerwonym młoteczku szacunek Narratorka chce mieć tylko dla samej siebie, mając w poważaniu, właściwie wszystkich ludzi. Ester pisze o tym, że chce by było równouprawnienie i tolerancja, ale sama temu przeczy [czasami nawet w następującym po sobie zdaniu]. Zresztą, nie trzeba daleko szukać:

„Jednak z całych sił staram się pokazać wszystkim, że osoby niehetero to dobre i wspaniałe osoby, nawet dużo lepsze od innych hetero osób, choćby z tego powodu, że jest w nich wrażliwość na innych i empatia wyhodowana w trudnych warunkach w kraju, który nie przestaje ich obrażać.”

Czerwony młoteczek, Dorota Kotas, Wydawnictwo Cyranka, 2023, s. 21.

Skoro już Ester posegregowała ludzi, na tych lepszych i gorszych, przejdźmy dalej:

„Chcę być tą lesbijką, która adoptowała psa, którego jakaś inna, na pewno hetero rodzina zostawiła w wakacje w lesie […]”

Czerwony młoteczek, Dorota Kotas, Wydawnictwo Cyranka, 2023, s. 21.

[Czy trzeba to jeszcze jakoś komentować?]

Narratorka jest również egocentryczką: Potem zaczęłam wpisywać do internetu swoje nazwisko. Im więcej było wyników, tym mocniej czułam, że żyję. [s. 39], oraz egoistką: Moja propozycja jest taka, żeby się razem bawić, ale ta zabawa polega na tym, że tylko ja się bawię, a twoja obecność to eksperyment, bo taki jest wymysł nowoczesności, która to umożliwia, i co jej zrobisz? [s. 120].

PRZECIWKO PSYCHOLOGII I TERAPII

Ten aspekt Czerwonego młoteczka uważam za najbardziej szkodliwy. Zwłaszcza dla osób, które nigdy nie korzystały z pomocy psychologicznej, psychoterapeutycznej lub psychiatrycznej. Ale w skrócie: Narratorka jest osobą w spektrum autyzmu, udaje się na kolejne terapie. Na jednej z nich – darmowej – terapeutka zadawała jej prace domowe […] które polegały na pisaniu tekstów o swoim życiu, jednak żadna praca domowa nie została mi zaliczona, ponieważ gdy nadsyłałam odpowiedzi, moja darmowa terapeutka zawsze odpowiadała w e-mailu zwrotnym: to nie jest odrobione zadanie terapeutyczne, proszę pani, to jest tekst literacki!!! [s. 33]. Teraz proszę sobie wyobrazić, że DARMOWA terapeutka, ZA DARMO poświęca swój czas, by zajmować się jeszcze korespondencją e-mailową ze swoimi pacjentkami/pacjentami – na miejscu Ester byłbym przeszczęśliwy, że oto trafiłem na osobę, która wychodzi poza podstawowy zakres obowiązków.

„Ostatnia psychoterapeutka, u której byłam, zapowiadała się obiecująco, bo miała wygląd normalnej osoby.”

Czerwony młoteczek, Dorota Kotas, Wydawnictwo Cyranka, 2023, s. 60.

[Pragnę tylko w tym miejscu przypomnieć, że Narratorka już na samym początku radziła wypierdalać wszystkim tym maniakom, którzy poddają innych ocenie, którzy wrzucają szuflą ludzi do szuflad. Mało tego, później pada takie stwierdzenie: Młodzi trzydziestoletni [nieważne, czy oni sami są brzydcy, czy piękni, bo w czasach body positive nikogo to już nie obchodzi, każdy może wyglądać, jak chce] […] [s. 122].]

Idźmy dalej: psychoterapeutka odmówiła Ester współpracy, ponieważ – jak sama terapeutka przyznała – […] nie miała nic o autyzmie na studiach i się na tym nie zna. [s. 61]. I to jest prawidłowa postawa [przyznanie się do tego, że nie ma się specjalizacji z danego obszaru]. Psychoterapeutka była szczera. Czy Narratorka wolałby być okłamana? Czy wolałaby po prostu tracić czas na terapię, która mogłaby okazać się bezskuteczna? Na kolejnej stronie, pada z kolei stwierdzenie, że terapeutka uznała jakąś tam odpowiedź […] za dowód w sprawie, że zasługuję na odmowę, jeśli nie udało mi się trafić już tyle razy. Powiedziała, że odradza dalej szukać. Mogę przynieść sobie tylko więcej szkody niż pożytku. [s. 62]. Informacja dla wszystkich tych, którzy myślą o terapii, a nie mieli z nią styczności: NARRATORKA W TYM MIEJSCU PO PROSTU PIEPRZY BZDURY. ŻADEN PSYCHOLOG, PSYCHOTERAPEUTA ANI PSYCHIATRA NIE POWIEDZIAŁBY, ŻE ODRADZA SZUKANIA POMOCY I ŻE TERAPIA MOŻE PRZYNIEŚĆ WIĘCEJ SZKODY NIŻ POŻYTKU!!!

Później pada jeszcze kilka innych dyrdymałów, które sprowadzają się do tego, że Narratorka szuka pomocy i myśli, że już pierwsza wizyta u psychiatry będzie rzeczywiście owocna [patrz s. 64].

Kolejna kwestia: dziewczyna Ester zakazuje jej pisać o sobie. Po prostu nie chce być częścią jej książek. Normalna prośba. Tymczasem, Narratorka stwierdza, że jak to przecież nie pisać: Jak inaczej mam przepracować swoje emocje, jeśli rzuciła mnie terapeutka, jeśli wszystkie terapeutki w końcu mnie porzucają […] [s. 103]. Odpowiedź jest prosta: pisać, ale nie po to, by to upublicznić. Ta książka w ogóle jest jak praca, którą zadaje terapeuta: „napisz co czujesz, myślisz, kim jesteś, opisz swoje problemy, etc. a później będziemy z tym pracować”. Tylko, że z założenia takie pisanie ma służyć jedynie terapii, pozwolić na wgląd w siebie; i poza terapię taki tekst nigdy nie wychodzi. Mam wrażenie, że Autorka stworzyła właśnie coś takiego – ale nie rozumiem, po co to było publikować [bo kontrowersja się sprzedaje?]?.

Kiedy indziej Ester opisuje gabinet lekarza, u którego na półce z książkami stały następujące tytuły: Los człowieka, Piękna marzycielka, Polska bez cudów, Ludzie żywi, Podręcznik gry w siatkówkę i Konopielka [patrz s. 106]. Poważnie?

Następnie kwestia farmakoterapii. Ester stwierdza, że chodzi do lekarzy, mówi to co według niej jest mile widziane [sic!] i dostaje kod na receptę, której i tak nie realizuje:

„Jestem tak zmęczona, że prawie nigdy nie mam siły kupić leków, które dostaję. Nie mam też siły ich brać. Ani nie mam siły umawiać się na kontrolne wizyty i się na nich pojawiać. Ledwo mam siłę w ogóle na jakiekolwiek wizyty. Wolałabym zostać wyleczona online. Tabletki z lekami śmierdzą. Nie mogę znieść zapachu blistrów, z których trzeba je wyłuskiwać. Najczęściej wyjmuję […] wszystkie tabletki naraz, żeby oszczędzić sobie tej udręki każdego dnia, a później przesypuję leki do małych pudełeczek, na przykład po gumach do żucia albo cukierkach z lukrecją. A potem nigdy nie wiem, jakie właściwie biorę lekarstwa i czy są one w ogóle jakimkolwiek lekarstwem albo gdzie one są.”

Czerwony młoteczek, Dorota Kotas, Wydawnictwo Cyranka, 2023, s. 139-140.

Z tego krótkiego fragmentu wynika, że: A) Ester nie ma siły kupić leków, B) Ester nie ma siły brać leków, C) Ester przesypuje leki [czyli jakoś jednak kupione] do innych pojemników, oraz D) Ester bierze leki, choć nawet nie wie jakie… Nawet jeśli zapach tabletek przeszkadza, to czy już po umieszczeniu leków w innym pojemniku byłoby wielkim problem go po prostu podpisać?

Ester więc nie ma siły na kupowanie i zażywanie leków, ale ma za to siłę na coś innego:

„Dla lepszej higieny umysłu kupiłam szczotkę do ciała z włókna agawy, a zrobiłam to tylko dlatego, że była mocno reklamowana, więc nabrałam nadziei, że to mi pomoże, coś jak ostatnia deska ratunku, ale bez przesady, bo w końcu to tylko szczotka. Codziennie szczotkuję więc całe ciało zgodnie z instrukcją obsługi długimi, posuwistymi ruchami od dołu do góry w kierunku serca, a robię to po ro, aby pobudzić naczynia limfatyczne do lepszej pracy.”

Czerwony młoteczek, Dorota Kotas, Wydawnictwo Cyranka, 2023, s. 85.

Jak to jest więc z tą siłą? Pojawia się wybiórczo? Nie ma siły na zażycie leków, ale na codzienne, samodzielne wykonywanie masażu całego ciała już jest?

PRZECIWKO ORTOGRAFII, PISARSTWU I CZYTELNIKOM

„Wszystko się rozpada. Jak można w takim świecie napisać książkę! – to nie jest ani okrzyk, ani pytanie. Gdzie jest nowa ortografia wystarczająca na nowe czasy?”

Czerwony młoteczek, Dorota Kotas, Wydawnictwo Cyranka, 2023, s. 16.

A jednak stara ortografia wystarczyła, by napisać Czerwony młoteczek. Okazuje się bowiem – i to już dwie strony dalej – że pal licho ortografię – są ważniejsze kwestie, np. kwestia reprezentacji osób takich jak Narratorka na różnych spotkaniach [np. z czytelnikami w bibliotekach, etc]. Ale czy to tylko to, jeśli pada również takie stwierdzenie: […] ciągle zgadzam się brać w nich udział i przyjmuję prawie wszystkie zaproszenia, bo nie chce mi się mieć już żadnej innej pracy […] [s. 18].

Oczywiście, gdyby Ester odmówiła doszło by do następującej tragedii:

„[…] obsesyjnie myślę o tym, że jeśli odmówię, to na moje miejsce na pewno zostanie zaproszony jakiś straszny, stary, kapryśny dziad, który będzie wszystkich obrażać, i to też nikomu nie pomoże.”

Czerwony młoteczek, Dorota Kotas, Wydawnictwo Cyranka, 2023, s. 18-19.

[Tak jakby do tej strony Narratorka nie była kapryśna i nikogo nie obrażała…]

Pozostając na tej samej stronie [s. 19] następuje fragment, w którym Ester nabija się z „Pań z biblioteki”, że te proszą o to, by jako autorka przywiozła swoje książki [wystarczą chociaż trzy, z czego tylko jedna ma trafić do biblioteki; patrz s. 19].

Ester potrafi się wzruszyć, gdy ktoś prowadzący podcast zapowie „gościnię” lub „ekspertkę”. Jednakże, gdy znów na kobietę ktoś powie „gość” czy „ekspert”, […] wtedy płaczę, że świat wcale się nie zmienia i jest ciągle tak samo nieprzystający, zamknięty i wrogi jak zawsze [s. 30].

Od strony 34 zaczynają się pretensje do osób prowadzących bookmedia, że np. robiły zdjęcia jej poprzednich książek w aranżacji niezwiązanej z przesłaniem utworu [Cukry w pobliżu słodyczy, etc.]. Tylko, zastanawiam się – co z tego? Co w tym złego? Nie wolno? Jest jakiś zakaz? Ach, no tak, jest – może nie zakaz, bo jednak prośba: Z tego miejsca chciałaby prosić tylko o jedno: żadnych zdjęć mojej książki na tle storczyków! […] Nie chcę tego w ogóle widzieć! [s. 35].

Później krytyka świata wydawniczego [patrz s. 47], ale już nie chce mi się tutaj dawać cytatów. Mam dość.

PRZERWA NA NIEŚMIESZNY ŻART

„Chyba można założyć, że jestem uprzejmą narratorką – to nie jest pytanie. Zero ściemy. […] Przecież wciąż mówię tylko tyle, że nie chcę nic złego.”

Czerwony młoteczek, Dorota Kotas, Wydawnictwo Cyranka, 2023, s. 98.

NON-FICTION?

Możesz droga Czytelniczko bądź drogi Czytelniku, zastanawiać się w tym miejscu: „czemu się tak czepiasz? Przecież to tylko książka”. Otóż, i tak i nie. Gdyby to była zwykła proza czy dramat, przeanalizowałbym postać, stwierdził, że jest antypatyczna i napisał dlaczego tak uważam. Tymczasem Czerwony młoteczek to „non-fiction”. Czyli, że Autorka stworzyła coś co – według niej – nie jest fikcją.

Tylko, jeśli faktycznie Narratorka, czyli Ester, ma w rzeczywistości być Autorką [a nie jakąś dziwną kreacją literacką], oddawać jej myśli, to czy w tym momencie, ktoś gdzieś na drodze wydawniczej nie powinien powiedzieć „stop”?

KSIĄŻKA O CIELE I O SPEKTRUM AUTYZMU?

W pewnym miejscu [przepraszam, nie zaznaczyłem sobie tego podczas lektury; musicie uwierzyć mi na słowo], Ester stwierdza, że Czerwony młoteczek to książka o ciele. O problemach z nim związanych. O poszukiwaniu tożsamości. O jego społecznym odbiorze. O chorobach. I gdyby to właśnie na tym skupiła się narracja, to przyklasnąłbym Kotas. W tych chwilach, gdy Narratorka nikogo nie obraża i przestaje wciąż na wszystko narzekać, a jedynie obnaża swe najintymniejsze myśli dotyczące ciała, książka błyszczy [tyle, że gdyby wyciąć pozostałą treść, o tematyce tej byłoby zapewne niewiele więcej niż w bardziej rozbudowanym artykule na Wikipedii].

Pojawia się w książce też wątek spektrum autyzmu, ale jest o nim napisane tak mało i tak zdawkowo, że nie wnosi on nic nowego dla Czytelniczek i Czytelników, którzy znają choćby jego podręcznikową definicję. Jeszcze mniej czasu książkowego Ester poświęca tematom depresji i zaburzeniom lękowym.

PODSUMOWUJĄC

Czerwony młoteczek to książka szkodliwa i toksyczna. I choć ta moja recenzja ciągła się i ciągła, to i tak nie wyczerpuje rzeczy, które chciałem skomentować. Ale szkoda mi Waszego i mojego czasu.

W pewnym miejscu Narratorka wydaje swoją opinię na temat pewnej książki [jakiegoś księdza] – pozwolę sobie użyć tego fragmentu, by podsumować Czerwonego młoteczka:

„Mówiąc szczerze: straszne gówno, nie polecam, trucizna. Nie zainspirowała mnie wcale. Odbijam się od tych rzeczy.”

Czerwony młoteczek, Dorota Kotas, Wydawnictwo Cyranka, 2023, s. 166.

TEKST W OPARCIU O WYDANIE:

Czerwony młoteczek, Dorota Kotas, Wydawnictwo Cyranka, 2023. ISBN: 978-83-67121-25-5.

Egzemplarz książki do recenzji otrzymałem od Wydawcy.