„Przewodnim założeniem tego eseju […] jest to, że nigdy nie zdołamy w pełni pojąć pełnego spektrum przyczyn, dla których dana książka staje się bestsellerem. Możemy za to spróbować zrozumieć, w jaki sposób wyraża ona fundamentalne wartości kulturowe i podstawowe doświadczenia społeczeństwa, w którym funkcjonuje.”
Hardkorowy romans. Pięćdziesiąt twarzy Greya, bestsellery i społeczeństwo, Eva Illouz, tł. Jacek Konieczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2015, s. 36-37.
PIĘĆDZIESIĄT TWARZY GREYA
Eva Illouz w swoim eseju przygląda się bestsellerowej książce Pięćdziesiąt twarzy Greya, zastanawiając się, dlaczego publikacja o wątpliwej jakości literackiej, przyjęła się tak dobrze wśród czytelniczek i czytelników [lub: na rynku].
Według Illouz za podstawę fenomenu Pięćdziesięciu twarzy Greya odpowiada sam proces pisania powieści, który w tym konkretnym przypadku miał charakter prosumencki. Autorka pisząc książkę i udostępniając ją w sieci, na bieżąco brała pod uwagę komentarze swoich odbiorców, poprawiając i dopasowując treść do ich wskazówek.
Illouz wskazuje jeszcze na kilka zjawisk, które pomogły wywindować sprzedaż Greya – m. in. marketing oparty na recenzjach zamieszczanych na blogach czy choćby marketing szeptany.
PORADNIK
Kolejną przyczyną sukcesu książki E. L. James jest również jej poradnikowy charakter. Każdy kto zdecyduje się na lekturę Greya, może dowiedzieć się czegoś, co urozmaici życie seksualne. W tym sensie, Pięćdziesiąt twarzy Greya może być odczytywany jako poradnik BDSM.
„[…] możemy również stwierdzić, że w przeciwieństwie do wytworów kultury wysokiej literatura popularna nie tylko odtwarza problemy, ale również je rozwiązuje.”
Hardkorowy romans. Pięćdziesiąt twarzy Greya, bestsellery i społeczeństwo, Eva Illouz, tł. Jacek Konieczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2015, s. 39.
BESTSELLER
Bestseller książkowy polega na utowarowieniu literatury [którą z tego też względu określa się mianem popularnej]. To umasowienie może doprowadzić do rozpowszechnienia w społeczeństwie treści zawartych na kartach danego utworu. Właśnie to zjawisko można zaobserwować poprzez milionową sprzedaż Pięćdziesięciu twarzy Greya – popularyzację BDSM.
ODPOWIEDŹ NA POTRZEBY SPOŁECZNE
Eva Illouz twierdzi, iż Grey nie daje jedynie wskazówek związanych z seksem:
„[…] to seks jest kostiumem, pod którym ukryto opowieść o miłości.”
Hardkorowy romans. Pięćdziesiąt twarzy Greya, bestsellery i społeczeństwo, Eva Illouz, tł. Jacek Konieczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2015, s. 58.
Autorka eseju pisze o miłości jako sentymentalnym pragnieniu, do którego ludzie nie mogą [a może tylko nie chcą?] się przyznawać. Miłość jest zresztą trudniejsza, mniej uchwytna od seksu. Seks jest bowiem – jak twierdzi Illouz – odtworzeniem zarówno moralności, jak i hierarchii społecznej; Pięćdziesiąt twarzy Greya jest więc przykładem drogi do upragnionego uczucia, w którym to relacja seksualna poprzedza relację emocjonalną – miłosną.
PODSUMOWUJĄC
Hardkorowy romans to oryginalne spojrzenie na Pięćdziesiąt twarzy Greya, książkę która często uważana jest tylko za źle napisaną powieść pornograficzną. Illouz, analizując dzieło E. L. James przez pryzmat socjologii, dostrzega w nim o wiele więcej: odpowiedź na społeczne – choć chyba nie do końca uświadomione – potrzeby.
RECENZJA NA PODSTAWIE WYDANIA
Hardkorowy romans. Pięćdziesiąt twarzy Greya, bestsellery i społeczeństwo, Eva Illouz, tł. Jacek Konieczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2015, ISBN: 978-83-01-18107-9.
Za egzemplarz książki do recenzji dziękuję Wydawcy.