Podczas przeprowadzania eksperymentów z niniejszej książki zbudujesz rakietę napędzaną tabletkami Alka-Seltzer, robota rysującego symetryczne wzory, stworzysz tornado w butelce i kryształowy ogród. Nauczysz się tworzyć ognioodporne baloniki, oddzielać pieprz gdy zmiesza się z solą, przygotujesz ekspresowe lody, skonstruujesz most, spirometr, czy fletnie pana. Zegniesz strumień wody, oddzielisz żelazo od skruszonych płatków śniadaniowych, zaobserwujesz wyładowania elektryczne [minibłyskawice], zbudujesz telefon z linki wędkarskiej, a także doprowadzisz do potężnej erupcji gejzeru z gazowanego napoju. A poza tym przeprowadzisz jeszcze przynajmniej kilkadziesiąt innych, fascynujących eksperymentów!
AKRONIM STEAM
Dziedziny naukowe, których dotyczą zamieszczone w książce eksperymenty odnoszą się do akronimu STEAM: science, technology, engineering, art oraz mathematics. W książce nauki te zostały przyporządkowane do następujących rozdziałów: przyroda, technologia, inżynieria, sztuka oraz matematyka.
„Ta książka ma być jak prawdziwe życie – pokazywać zależności między wszystkimi dziedzinami STEAM-u.
Wspaniałe eksperymenty dla dzieci. Nauka, Crystal Chatterton, tł. Marek Czekański, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022, s. XI.
BUDOWA EKSPERYMENTU
Eksperymenty skierowane są do dzieci w przedziale wiekowym 5-10 lat. Przy każdym doświadczeniu oznaczony jest poziom trudności, czas trwania, materiały potrzebne do przeprowadzenia eksperymentu, opisane są kolejne kroki, a następnie podpowiedzi związane z obserwacją eksperymentu. Dla chętnych, zamieszczone są także „próby dodatkowe”, które modyfikują pierwotny eksperyment o wprowadzenia jakiejś zmiennej. Co ważne, na początku każdego zadania postawione zostaje pytanie badawcze, a na końcu wytłumaczenie dlaczego coś wydarzyło się właśnie w taki sposób.
Przy niektórych eksperymentach może przydać się pomoc lub nadzór dorosłej osoby: zwłaszcza przy wykorzystaniu zapałek, pistoletu do klejenia na gorąco czy szlifowaniu ostrych krawędzi w starej konserwie. Ogólnie chodzi o zachowanie bezpieczeństwa młodych naukowców [a przy okazji można im wpoić podstawowe zasady BHP].
POTRZEBNE MATERIAŁY
W proponowanych przez Autorkę eksperymentach wykorzystywane są zwykle materiały dostępne w każdym domu. Jakieś stare plastikowe butelki, spinacze, słomki, kartki papieru, itd. Kilka z proponowanych doświadczeń [ale niewiele] może wymagać czegoś więcej: w dwóch przypadkach jest to suchy lód. W przypadku zadań z technologii, lista potrzebnych materiałów prezentuje się następująco:
- Pięć zacisków krokodylkowych,
- Pięciomilimetrowe diody LED w kolorze czerwonym i niebieskim,
- Koszyk na baterie AA z przewodami,
- Metr izolowanego przewodu miedzianego,
- Miedziana taśma dwustronna [wskazana jest o szerokości 5 mm, ale myślę, że jeśli będzie grubsza lub cieńsza, to też nie wpłynie to zbytnio na poprawne wykonanie eksperymentu],
- Pusta szpulka krawiecka,
- Cztery gwoździe galwanizowane cynkiem,
- Długi [15 centymetrowy] żelazny gwóźdź,
- Magnes sztabkowy, na którym zaznaczone są bieguny, oraz
- Ściągacz do izolacji [ale jeśli tego nie macie, nie martwcie się, da się bez problemu izolację ściągnąć nożyczkami czy nożem kuchennym – w tym przypadku wyręczcie jednak swoją pociechę w ściąganiu izolacji].
Ponadto, do przeprowadzenia eksperymentów przydać się mogą trzy urządzenia zasilane energią elektryczną:
- Pistolet do klejenia na gorąco,
- Suszarka do włosów oraz
- Mikrofalówka.
Podczas eksperymentów często przydaje się również coś do wykonywania pomiarów: stoper, linijka, miara zwijana, metr krawiecki oraz – co najważniejsze – coś do pisania i kartka papieru [by zapisywać obserwacje].
CZEGO NAUCZY SIĘ DZIECKO?
Podczas przeprowadzania eksperymentów dziecko nauczy się – przede wszystkim – metody naukowej. Poza tym, pozna m.in. zasady dynamiki Newtona, sposób w jaki dźwięk rozchodzi się w otoczeniu, zrozumie czym są izolatory, a czym przewodniki. Nauczy się budować zamknięty obwód elektryczny, pozna działanie magnesów, zrozumie siłę ciągu czy uzyska wyjaśnienie dlaczego np. w mostach stosuje się trójkątne elementy konstrukcyjne. I wiele, wiele więcej.
Istotne jest, by w razie niepowodzenia się nie zrażać.
„Porażki to rzecz normalna, wręcz oczekuj ich. Jeśli twoja budowla natychmiast się zawaliła, to świetnie! Masz szansę określić swoje błędy, udoskonalić konstrukcję i zbudować ją jeszcze raz. Zmagania z własnymi pomyłkami dadzą ci większy zadowolenie z sukcesu.”
Wspaniałe eksperymenty dla dzieci. Nauka, Crystal Chatterton, tł. Marek Czekański, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022, s. 116.
PODSUMOWUJĄC
Wspaniałe eksperymenty dla dzieci. Nauka to książka, która pomoże dziecku poznać świat nauki poprzez fascynująca zabawę. Eksperymenty zaprojektowane są tak, by dziecko potrafiło sobie z nimi poradzić, a także by mogło je w przyszłości modyfikować o własne pomysły. A gdy młoda naukowczyni lub młody naukowiec będzie chciała lub chciał więcej, może sięgnąć po książkę z tej serii dedykowaną inżynierii lub chemii.
RECENZJA NA PODSTAWIE WYDANIA
Wspaniałe eksperymenty dla dzieci. Nauka, Crystal Chatterton, tł. Marek Czekański, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022, ISBN: 978-83-01-22062-4.
Za egzemplarz książki do recenzji dziękuję Wydawcy.